Ik heb PDS moet ik dan altijd een laag FODMAP-dieet volgen?

Nee!

Het laag FODMAP-dieet is momenteel de beste behandeling bij mensen met het prikkelbaar darmsyndroom (PDS). Maar is het altijd nodig om dit strikte dieet te volgen? Als je last hebt van een moeilijke vertering met maag/darmklachten kan je best eens langs gaan bij een allergiediëtist. Samen bekijken we dan jouw voedingspatroon, levensstijl en jouw klachten. Ook als jouw dokter dit adviseert gaan we dit toch analyseren want er is vaak weinig navraag gedaan over jouw eet/leefgewoonten.

Zo kan het zijn dat door jouw voeding evenwichtiger te maken, jouw klachten onder controle komen zonder een laag FODMAP-dieet te moeten volgen. Enkele voorbeelden:

• “Ik mijd koekjes en eet fruit als tussendoortje telkens ik wat zin krijg in zoet. Hierdoor eet ik wel 5 stuks/dag. Vaak 3 appels met nog wat druiven, een peer, wat mango erbij.” Fruit is gezond, maar teveel fruit kan klachten geven. Omdat je veel fructose eet, kan je die niet allemaal opnemen in de darm en dan gaat deze gisten en zorgt voor meer gasvorming met vaak diarree of constipatie als gevolg. Ook bij teveel suikers eten kan deze klacht voorkomen.

• “Ik heb meestal diarree dus mijd ik vezels. Ik eet wit brood, witte pasta en mijd het eten van rauwkost en fruit omdat ik denk dat ik dan nog meer diarree zal krijgen.”

Een normale portie vezels eten is zeker nuttig bij prikkelbare darmen zowel onoplosbare: bruine broodsoorten als oplosbare: groenten en fruit. Het zijn de koolhydraten (fructanen, fructose, polyolen …) die last geven, zoals brood (tarwe), bepaald fruit (appel, mango), groenten (bloemkool), portie blijft belangrijk. Hoe groter een portie, hoe meer kans op klachten.

• “Uit verveling neem ik vaak muntjes of kauwgom. Ik probeer gezond te kiezen, dus ga ik voor suikervrij.”

Suikervervangers in muntjes en kauwgom zijn vaak suikeralcoholen (polyolen) zoals sorbitol, xylitol, maltitol … en deze geven altijd gasvorming in de darmen      waardoor bij prikkelbare darmen dit ook snel klachten zal geven. We weten dat prikkelbare darmen gevoeliger zijn en daardoor bij wat druk sneller pijn geven.

• “Ik ben een grote koffiedrinker”. Cafeïne werkt prikkelend op de darmen en kan dus ook zorgen voor klachten. Zo starten we met het mijden van prikkelende stoffen zoals: cafeïne, alcohol, bruisende dranken, pikante kruiden, capsaïcine (aanwezig in paprika en pepertjes).

• “Ik heb geen stress: ik werk fulltime, heb 3 kinderen en hou van een net en opgeruimd huis, ja het is wel druk maar ik heb alles goed onder controle.”

We zijn zo gewoon om druk bezig te zijn dat we het niet aanvoelen als stress op ons lichaam. Als het in het hoofd hectisch is reageren onze darmen daar direct op, en heeft het zo een negatieve impact op de darmbacteriën. Ook een minder goede nachtrust kan je gevoeligheid beïnvloeden zelf al slaap je 9u/nacht maar heb je weinig diepe slaap. Tijdens de diepe slaap recupereert het lichaam optimaal en bouwt energie op voor de volgende dag. Tijd nemen voor jezelf en vooral ontspanning, zoals buiten bewegen, geeft rust in het hoofd en ook in de darmen en zal zorgen voor meer diepere slaap. Bewegen is een massage voor de darmen, zelfs bij veel last en pijn gaan wandelen geeft de darmen vaak rust. Stressmanagement is heel belangrijk bij een gevoelige darm want de impact op de darmklachten is groot. Zo zien we dit bij studenten die meer last hebben tijdens de examenperiode.

• “Op het werk heb ik niet veel pauze dus rustig naar het toilet gaan lukt niet.” Tijd nemen en het niet uitstellen van een toiletbezoek is natuurlijk belangrijk want anders kan er ook gisting in de darm zijn met een opgeblazen gevoel, winderigheid… Wist je dat je jouw darmen kan trainen om elke dag op hetzelfde moment stoelgang te maken. Dus dan kies je een moment dat je op je gemak thuis bent om rustig naar toilet te kunnen gaan. Ook de manier van op het toilet zitten is belangrijk, vaak helpt het om je voeten op een bankje te plaatsen.

• “Ik heb het gevoel dat ik reageer op de melk bij de muesli? Dat kan toch niet want ik ben altijd al een grote melkdrinker geweest.” Lactose mijden doen we vaak bij de start want het is een normaal proces als we ouder worden dat we lactose intolerantie worden omdat het enzym lactase (die lactose splitst om te kunnen opnemen in de darm) vermindert/verdwijnt in de darm. Meestal kan je wel nog een kleine portie verdragen en dat zoeken we dan ook uit.

Mensen leggen vaak verkeerde verbanden tussen voeding en klachten. Als je vandaag iets “verkeerd” voor jou eet dan heb je normaal pas morgen last. De last is vaak na de maaltijd omdat door het eten de darmen gestimuleerd worden maar wat je nu eet kan natuurlijk nog niet in de darm zitten. Het bijhouden van een eet- en klachtendagboek is vaak nuttig om verbanden te kunnen leggen tussen klachten en voeding.

Ook de eetstructuur is belangrijk: vaak wordt het ontbijt overgeslagen of ergens in de voormiddag pas gegeten (tussendoor tijdens het werken). Een evenwichtig ontbijt eten is belangrijk om ons systeem op te starten. Tijd nemen voor de maaltijd om bewust en rustig te eten zodat je ook geen te grote porties eet. Als je met iets anders bezig bent zoals berichten/TV bekijken, dan voel je jouw verzadiging niet waardoor je ook meer zal eten. Grote porties geven ook meer last in de darmen.

Dus een aangenaam, rustig eetmoment is belangrijk!

Er zijn dus wel verschillende factoren die eerst nog kunnen aangepakt worden voordat een laag FODMAP-dieet nodig is. Iedereen is natuurlijk verschillend, belangrijk om je hierin te laten begeleiden. Ook wanneer je een laag FODMAP-dieet zou volgen is advies wel belangrijk zodat het goed loopt en je inspanningen dan inzicht geven in welke voedingsmiddelen voor jou de triggers zijn.

Hierbij alvast een overzicht waar je eerst mee kan starten:

Succes in jouw zoektocht naar rustige darmen.

Marieken