Als allergiediëtist krijg je regelmatig personen over de vloer die net de diagnose hebben gekregen van glutenintolerantie, ook coeliakie genoemd. We geven advies over wat kan en niet kan en ze kunnen met al hun vragen bij ons terecht. Vaak hebben ze al informatie gezocht op het wereldwijde web, toch is het erg opvallend dat altijd weer dezelfde vraag wordt gesteld: ‘hoe zit het nu precies met zetmeel?’
De wetgeving hierover is vrij streng en is Europees geregeld. Sinds 2000 is het wettelijk verplicht voor een fabrikant om op het etiket te vermelden of het gebruikte zetmeel afkomstig is van een glutenbevattend graan, bijvoorbeeld tarwezetmeel. Wordt zetmeel gebruikt afkomstig van een niet glutenbevattend graan, zoals maïs of rijst, dan bevat dit zetmeel van nature geen gluten. De aanduiding zetmeel of gemodificeerd zetmeel is dan voldoende en deze zijn veilig te gebruiken voor personen met coeliakie.
Glutenvrij wil zeggen dat er maximaal 20 mg gluten per kilogram product aanwezig is.
Wat is glutenvrij tarwezetmeel?
Tarwebloem wordt bekomen door de tarwekorrel te malen. Wordt deze bloem gewassen, dan bekomt men gluten en tarwezetmeel: In feite bevat tarwezetmeel dus geen gluten. Toch blijft er altijd wel een beetje gluten aanwezig in dit tarwezetmeel. Wordt dit tarwezetmeel nog meer gewassen, dan bekomt men uiteindelijk glutenvrij tarwezetmeel. Het mag glutenvrij genoemd worden als de hoeveelheid gluten minder dan 20 mg/kilogram bedraagt. Glutenvrij tarwezetmeel bevat meestal 5 tot 20 mg gluten per kilogram.
Omdat glutenvrije tarwezetmeel niet 100% glutenvrij is, kan het verwarrend overkomen. De meeste mensen met coeliakie kunnen dit zonder problemen gebruiken. Het kan voorkomen dat het gehalte aan gluten voor iemand toch te veel is, ook al is het wettelijk toegestaan. In dat geval gebruik je best enkel producten die van nature glutenvrij zijn.
Tarwezetmeel in gewone producten is te mijden voor personen met coeliakie. Tarwezetmeel in glutenvrije producten is wel toegelaten.
Waarom wordt glutenvrij tarwezetmeel gebruikt?
Glutenvrij tarwezetmeel wordt vaak als ingrediënt in glutenvrije producten gebruikt. Dan zijn de producten lekkerder en minder kruimelig. Vooral bij broden wordt vaak glutenvrij tarwezetmeel gebruikt.
Glutenvrije bindmiddelen:
Veel gebruikte bindmiddelen zijn van nature glutenvrij: maïszetmeel (maïzena), aardappelzetmeel, guarpitmeel (E412), tapioca (cassave), arrowroot (pijlwortel), carrageen, agar-agar, johannesbroodpitmeel/carobe (E410), gelatine, sago, pectine, xanthaangom (E415).
En wat met maltodextrine, dextrose en glucosestroop?
Het zetmeel dat gebruikt wordt voor het vervaardigen van maltodextrine, dextrose en glucosestroop is afkomstig van aardappel, maïs, tarwe of gerst. Als een fabrikant maltodextrine, dextrose, of glucosestroop op basis van tarwe of gerst gebruikt, is het niet nodig dit op het etiket te vermelden omdat de hoeveelheid gluten in het afgewerkte product ver onder de wettelijke norm van 20 mg gluten per kg product ligt. Dit geldt ook voor afgeleide producten van bovengenoemde stoffen. Het glutengehalte in deze producten is heel erg laag, zodat dit bij de meeste mensen met coeliakie geen klachten geeft. Toch kan iemand er nog een reactie van ondervinden. Dit zijn de personen die heel erg gevoelig zijn en waarvoor de grens van 20 mg/kg niet voldoende is. Deze personen gebruiken best producten waar enkel van nature glutenvrije granen in verwerkt zijn (amaranth, gierst (sorghum, millet, teff, ragi), job’s tears, lupine, maïs, rijst, soja, tapioca, quinoa).
Mieke