Enige tijd geleden werd me gevraagd een voordracht te geven over allergie en intolerantie voor diabetespatiënten en hun zorgverleners. Het was niet echt de vraag om de link tussen diabetes en allergie of intolerantie te bespreken, maar eerder om informatie te bezorgen aan patiënten met diabetes en voedselovergevoeligheid, zodat ze de juiste keuzes kunnen maken in hun combinatiedieet. Er was een grote interesse voor de combinatie van diabetes en lactose-intolerantie. Vele deelnemers waren in de veronderstelling dat er weinig alternatieven voorhanden zijn. Ik ging op zoek…
Wanneer ik aan lactose-intolerantie denk, dan begin ik alvast te denken alternatieven voor melk, yoghurt en kazen en dan kom ik bij lactosevrije melk, sojadrink en andere plantaardige alternatieven, waarvan ook varianten zoals yoghurt en andere desserten in de supermarkt te vinden zijn.
Volgens de richtlijnen van de Diabetesliga[1] krijgen melkproducten die minder dan 60kcal/100g en minder dan 6g suiker/100g bevatten de voorkeur. Wanneer er gezocht wordt naar lactosevrije melkproducten, dan kan men best ook met deze richtlijnen rekening houden.
Lactosevrije melk is gewone koemelk waarbij melksuikers (lactose) in de melk met behulp van een gepatenteerde methode worden omgezet in andere suikers, hierdoor worden de producten gemakkelijker verteerbaar. 
Er zit dus, net als in gewone koemelk, een kleine hoeveelheid suiker in lactosevrije melk. Lactosevrije melk, bij voorkeur de halfvolle variant, kan dus ter vervanging gebruikt worden van ‘gewone’ koemelk.
Sojadrinks bestaan ondertussen in vele varianten en smaken. De sojadrinks zonder ‘smaakjes’ zijn geschikt aangezien het vet- en suikergehalte in de grootteorde van gewone halfvolle melk vallen. Er bestaan ook al veel ongezoete varianten, die het laagst zijn in suikergehalte (en energie). De sojadrinks met een smaakje bevatten een extra hoeveelheid suiker tegenover de natuursmaken, ook de light-versies. Maar ze voldoen ook aan het criterium. Ook plantaardige alternatieven op basis van amandel, kokos, rijst, hazelnoot … bestaan ondertussen in natuursmaak, met mogelijks een ongezoete versie. Opnieuw zijn de varianten met ‘smaakjes’ hoger in suikergehalte. De voorkeur ligt dus voor alle varianten bij de ‘natuur’-soorten, maar ook de andere kunnen als alternatief ingeschakeld worden.
Rekening houdend met de richtlijn voor melkproducten van de Diabetesliga, zijn er ook plantaardige alternatieven voor natuuryoghurt, alsook voor fruityoghurt, die ingeschakeld kunnen worden. De alternatieven voor fruityoghurt moeten wel ‘zonder toegevoegde suikers’ zijn, de gesuikerde varianten zijn niet geschikt. De lactosevrije yoghurts van Dilea zijn allen geschikt omwille van gebruik van zoetstoffen in de (fruit-)yoghurt. 
Veel andere (huis-)merken bevatten een te hoog energiegehalte om te voldoen aan de richtlijn voor een goede diabetesvoeding. 
Andere melkdesserten zoals pudding, rijstpap … zijn kant-en-klaar moeilijk te vinden binnen een lactosevrije en diabetesvoeding. Deze zelf bereiden is de betere optie: je maakt hierbij gebruik van een lactosevrij melkalternatief en je kan ze
op smaak brengen met een kunstmatig zoetmiddel. Alternatieven voor room zijn moeilijk te vinden, aangezien velen een te hoog energiegehalte bevatten. Indien je toch voor room kiest, kies je best een (light-)sojaroom.
Sneetjes kaas bevatten volgens de richtlijnen van de Diabetesliga best maximum 15g vet/100g. Voor een lactosevrije harde kaas, moet je op zoek naar een kaas die minder dan 1 g koolhydraten per 100 g bevat of een kaas met vermelding ‘lactosevrij’. Mijn ervaring leert dat er weinig (tot geen) harde kazen te vinden zijn in de supermarkt die aan de richtlijn maximum 15g vet/100g voldoen. Harde kaas is dus zeker geen voorkeursproduct bij diabetes omwille van het vetgehalte. Gebruik ter variatie van andere belegsoorten sneetjes kaas met de vermelding 30+, of <20g vet/100g.
Smeerbare, lactosevrije en vetarme kazen zijn ook niet standaard verkrijgbaar lijkt me. Ze mogen maximaal 12g vet/100g bevatten volgens de richtlijnen bij diabetes, en er zijn binnen het lactosevrije gamma geen varianten die daaraan voldoen.
Om een antwoord op de vraag te formuleren: Lactose-intolerantie: een grotere uitdaging in combinatie met diabetes?
Het is zeker een uitdaging om een grote variatie aan alternatieven te vinden. De uitdaging lijkt me echter niet veel groter dan de combinatie van een lactosevrije voeding met een gezonde voeding: ook hier lopen we aan tegen te hoge vet- en suikergehaltes van varianten.
Zoals steeds in een maatschappij waar voeding heel snel evolueert, blijft het belangrijk om goed het etiket te lezen.
Het was alweer een fijne zoektocht!
Kelly