Fructosemalabsorptie wordt ook wel fructose-intolerantie genoemd. Toch gaat het hier om een absorptieprobleem ter hoogte van de dunne darm.
Fructose of vruchtensuiker is een suiker die van nature vooral voorkomt in fruit en honing, in mindere mate in groenten. Het is ook een bouwsteen van gewone tafelsuiker (sacharose = fructose + glucose).
Fructosemalabsorptie wil zeggen dat fructose niet of onvoldoende door de dunne darm wordt opgenomen. Normaal gezien gebeurt dit in de darmwandcellen via een speciaal transporteiwit. Bij fructosemalabsorptie is er een tekort aan dit transporteiwit en komt de niet opgenomen fructose in de dikke darm terecht, waar ze gefermenteerd wordt door de darmbacteriën. Hierbij ontstaan zuren en gassen die klachten veroorzaken zoals buikpijn, krampen, diarree, opgeblazen gevoel, constipatie, diarree, …
Indien fructose gelijktijdig aanwezig is met glucose in de dunne darm, zoals bij tafelsuiker, wordt de fructose wel beter opgenomen. Suiker en gesuikerde producten geven daardoor minder klachten dan voedingsmiddelen met pure fructose of voedingsmiddelen waar het gehalte aan fructose veel hoger is dan het gehalte aan glucose. Best toch opletten met grote hoeveelheden suiker. Teveel is teveel en geeft uiteindelijk ook klachten.
Fructosemalabsorptie kan vastgesteld worden met een waterstofademtest. Deze test is helaas niet 100 % betrouwbaar vandaar de veel artsen werken met een eliminatie en herintroductie (zie verder bij behandeling) van fructose.
Behandeling
Gedurende 4 weken gebruik je best een voeding arm aan fructose en arm aan grote “suikerbronnen” zoals frisdranken en suikerrijk snoep. Kleine hoeveelheden suiker worden verdragen. Tijdens de eerste 4 weken van het dieet worden ook best alle soorten fruit en fruitsappen vermeden. Indien na deze periode de klachten verdwenen zijn, worden op een gecontroleerde manier fructosebronnen terug toegevoegd, te beginnen met fruit. Op die manier kan je jouw drempelwaarde bepalen. Dat is de hoeveelheid fructose die je wel kan verdragen en dus ook mag eten. Deze waarde, tolerantiegrens, is voor iedereen verschillend. Het herintroduceren van fructosebronnen doe je best onder begeleiding van een allergiediëtist.
Meer aan de hand?
Na een eliminatieperiode van 4 weken zijn, vooral bij kinderen de klachten meestal verdwenen. Vrij snel kan er terug een stuk fruit geconsumeerd worden. Fruitsappen en frisdranken blijven best vermeden.
Indien de fructosemalabsorptie echter reeds jaren aanwezig is en eventueel versterkt wordt door een slechte darmflora als gevolg van bv. een darminfectie, spastische dramen, … dan ben je vaak ook gevoeliger voor andere niet verteerbare koolhydraten. Je kan dan met behulp van een allergiediëtist deze andere overgevoeligheden identificeren. Aan de hand van een goed gesprek kan de diëtist vaak deze triggers reeds benoemen. Veelal gaat het hier over fructanen of polyolen, beide onverteerbare koolhydraten die vaak aanwezig zijn in groenten, fruit en granen. Indien er weinig duidelijkheid is over de triggers, kan er gestart worden met een low-fodmapdieet. Dit is een eliminatiedieet waarbij al de onverteerbare koolhydraten gedurende 6 weken uit de voeding geweerd worden o.a. fructose, lactose, fructanen, galacto-oligosacchariden en polyolen. Na 6 weken worden deze koolhydraten terug geïntroduceerd en nagegaan welke de trigger was voor de klachten. Er kunnen een of meerdere triggers zijn. Volg dit dieet best onder begeleiding van een allergiediëtist. Zo vermijd je op lange termijn voedingstekorten en te strikte voedingsadviezen.
Fructosemalabsorptie kan doorheen de jaren milder of net ernstiger worden. Daarom is een regelmatige opvolging bij een allergiediëtist belangrijk. Indien nodig wordt het voedingsadvies op maat herzien en kan een nieuwe tolerantiegrens bepaald worden.
Verdere reis van fructose in het lichaam
De fructose die met het transporteiwit via de darmwand in het bloed terecht komt, wordt naar de lever gevoerd. In de lever wordt fructose afgebroken tot vet en glucose. Vanaf dan kan de energie van de fructose gebruikt worden. Mensen die te grote hoeveelheden fructose eten, kunnen op termijn hun lever beschadigen. Er wordt teveel vet opgeslagen waardoor er reeds op vrij jonge leeftijd leververvetting kan ontstaan. Dat kan lijden tot een heel scala van klachten o.a. stijging van de vetten in het bloed (triglyceriden), overgewicht, insulineresistentie (voorloper van diabetes), … Hier gaat het natuurlijk over een heel ander probleem dan bij fructosemalabsorptie. Overdreven suikerinname is nooit goed. Gezonde voeding blijft voor iedereen belangrijk!
De “echte” fructose-intolerantie
Er bestaat ook een erfelijke fructose-intolerantie (HFI) waarbij het lichaam het nodige enzym om fructose af te breken in de lever mist. De fructose wordt dan uit de darm opgenomen maar kan niet verder worden afgebroken. Fructose-1-fosfaat (vorm waarin fructose in de lever komt) wordt dan in de lever, nieren en dunne darm opgeslagen. Het opgeslagen fructose-1-fosfaat remt de afbraak van glycogeen en de aanmaak van glucose (bloedsuiker). Het gevolg is een sterke daling van de bloedsuikerspiegel (hypoglycemie) na het eten van fructose. Andere symptomen kunnen zijn: buikpijn en overgeven na het eten van fructose of enkele andere suikers die via hetzelfde enzymsysteem worden afgebroken. Dit is een totaal andere aandoening. Deze mensen dienen een strikt fructosevrij dieet te volgen, dus een voeding vrij van fructose, sacharose en sorbitol (Sorbitol wordt in de lever omgezet in fructose).
Herken jij jouw klachten in bovenstaand verhaal? Maak dan een afspraak met een allergiediëtist voor persoonlijk voedingsadvies en een optimale begeleiding.
Groetjes
Hilde