Sensibilisatie en allergie
Een voedselallergie is een ongewone reactie van het immuunsysteem op een onschadelijk eiwit. De reactie ontstaat snel na inname van het voedingseiwit (allergeen) en kan uitgelokt worden door een zeer kleine hoeveelheid. Via een grondige anamnese (bevraging), gevolgd door een bloedtest of een huidpriktest kan de allergoloog nagaan voor welk allergeen je gesensibiliseerd en eventueel allergisch bent. Je kan gesensibiliseerd zijn, dit wil zeggen dat je positieve waarden hebt bij bloedtesten en/of huidpriktesten voor een allergeen, zonder dat je klachten ervaart. Je bent dan wel gesensibiliseerd maar niet allergisch en je hoeft het bewuste allergeen dan niet te vermijden.
Primaire en secundaire voedselallergieën
Bij een primaire voedselallergie krijg je een reactie op het allergeen waar je ook voor gesensibiliseerd en dus allergisch voor bent. Je hebt bijvoorbeeld een positieve bloedtest en/of huidtest voor hazelnoten en je hebt ook klachten na het eten van hazelnoten.
Een secundaire voedselallergie wordt ook een kruisallergie of kruisreactiviteit genoemd. Een persoon die gesensibiliseerd is voor een primair allergeen, reageert dan ook op een ander allergeen omdat de allergenen zo hard op mekaar lijken dat het immuunsysteem niet in staat is om ze van elkaar te onderscheiden.
Er kan een kruisreactiviteit ontstaan tussen:
- verschillende voedselallergenen dierlijke melken, verschillende peulvruchten …
Kinderen met een koemelkeiwitallergie geef je best ook geen geitenmelk aangezien de kans zeer groot is dat ze ook een allergie ontwikkelen voor geitenmelk. Kinderen met een pinda-allergie vertonen ook soms een allergie voor soja. Dat zijn beide peulvruchten.
- pollen en voedsel: pollen-voedsel-syndroom
Mensen met hooikoorts zijn vaak ook allergisch voor bepaalde voedingsmiddelen. De koploper is hier de appelallergie. Daarnaast zien we ook heel vaak dat deze personen reacties vertonen op rauwe wortelen, selder, walnoten, hazelnoten, pinda, soja …
- latex en voedsel: latex-fruit-syndroom
Mensen met een latexallergie reageren vaak op verschillende, vooral exotische fruitsoorten zoals banaan, kiwi, ananas, avocado …
- cannabis en voedsel: cannabis-fruit/groenten/zaden/…-syndroom
Deze kruisreactiviteit is de laatste jaren hard aan het opkomen en geeft reacties op zeer veel verschillende voedingseiwitten.
Klachten
De symptomen bij een kruisreactiviteit kunnen gaan van mild tot zeer ernstig.
De meest voorkomende secundaire voedselallergie is deze ten gevolge van een boompollenallergie. Tot enkele jaren geleden zagen we deze kruisallergie vooral bij volwassenen. De laatste jaren zien we steeds meer kinderen met een kruisallergie voor boompollen. Deze allergie uit zich vooral door het oraal allergiesyndroom (OAS), heel soms door meer veralgemeende reacties. Het OAS is een zwelling van of jeuk/tinteling aan lippen, mond, keel of tong. Deze klachten treden snel na inname van het desbetreffende allergeen op en ze verdwijnen spontaan na 20 minuten. Deze klachten zijn meestal onschuldig en je mag, indien gewenst, de voedingsmiddelen die de klachten veroorzaken blijven eten. Typisch voor deze kruisreactiviteit is dat enkel de onbewerkte, rauwe producten klachten geven. Wordt het voedingsmiddel verhit, dan zullen er geen allergische reacties meer zijn bv. appelmoes geeft geen klachten, een verse appel wel – verse hazelnoten geven klachten, chocopasta met hazelnoten wordt verdragen. Opgelet, zoals bij alles bestaan ook hier uitzonderingen. Sommige mensen krijgen wel zeer hevige OAS-klachten. En personen met een gastric bypass of personen die maagzuurremmers gebruiken kunnen, naast OAS ook spijsverteringsklachten ondervinden.
Bij de andere kruisreacties (niet-pollen-gerelateerd) kunnen dezelfde klachten ontstaan als bij primaire allergieën o.a. huidklachten, klachten aan de luchtwegen … Een goede anamnese is trouwens zeer belangrijk om duidelijk te weten of het een kruisreactiviteit betreft en geen andere primaire allergie (co-allergie), zeker bij meervoudige allergische reacties. Je kan hiervoor best contact opnemen met een allergoloog zodat een juiste diagnose kan gesteld worden. Een allergiediëtist kan je dan helpen met het praktische voedingsluik.
Voedingsadvies
Het is belangrijk om zo gevarieerd mogelijk te blijven eten om voedingstekorten te voorkomen. Het is daarom essentieel dat het voedsel dat symptomen veroorzaakt correct wordt geïdentificeerd. Alleen de voedingsmiddelen die klachten veroorzaken, moeten worden vermeden. Ben je enkel gesensibiliseerd en heb je geen klachten, dan mag je die voedingsmiddelen blijven eten.
Vragen of hulp nodig? Je bent altijd welkom bij de gespecialiseerde diëtisten van ons netwerk.
Hilde Winters