Verloren maandag, worstenbrood of appelbol

Onze lezers van de provincie Antwerpen en regio Doornik kennen deze hoogdag. Voor de anderen is het misschien niet zo gekend? De maandag na de zondag na Driekoningen (zijn jullie nog mee ) is het ‘verloren maandag’. Dit jaar dus op maandag 10 januari. Op deze dag worden er worstenbroden en appelbollen gegeten. Vanwaar dit komt, daar gaan verschillende verhalen en stadslegendes over rond. De 3 voornaamste hypothesen: Ambtenaren leggen eed af
Verloren maandag zou verwijzen naar de verloren maar ook verzworen maandag (in het Frans: lundi parjugé) waarop ambtenaren in het begin van het jaar hun eed aflegden. Een 18de-eeuwse akte uit Leuven noemt de dag voor het eerst verloren, want de eedaflegging van de ambtenaren werd duchtig gevierd en dus werd er de rest van de dag niet gewerkt. Het Antwerpse worstenbroodje zou zijn ingevoerd door het stadsbestuur, dat een goedkope snack zocht voor dat ambtenarenfeest. Dat werd een broodje met (goedkoop) vlees, dat in de 20ste eeuw het worstenbroodje zou worden. Nieuwjaarsreceptie van de gilden
Andere bronnen verwijzen niet naar ambtenaren, maar naar het nieuwjaarsfeest van de gilden, dat op de maandag na Driekoningen viel. De rechten en plichten van de ambachtslui werden voorgelezen en er werd flink gevierd. Aan werken kwam niemand nog toe op die verloren maandag. De worstenbroodjes werden (al dan niet te koop) aangeboden door de gilden of door herbergiers. Drinken in de haven
Ook de Antwerpse haven figureert in de mogelijke verklaringen. Havenarbeiders in Antwerpen mochten traditioneel elke maandag na de zondag na Driekoningen op kosten van hun baas drinken. Bij die traktatie kregen ze iets warms te eten: een broodje met (goedkoop) vlees ertussen – de voorloper van het hedendaagse worstenbroodje. De appelbol werd pas later toegevoegd aan het ‘menu’ van de Verloren Maandag. In de provincie Antwerpen is deze dag een absolute hoogdag voor de bakkers. Bij de éne bakker heb je de keuze tussen een enkel of een dubbel worstenbrood (1 of 2 worsten), bij de andere bakker is er witloof aan toegevoegd of krieken … Variaties bij de vleet. Natuurlijk handig als je alles mag eten, maar wanneer je allergisch bent voor ei, melk of tarwe of wanneer je coeliakie hebt, is het zoeken naar alternatieven. Collega Mieke, schreef enkele jaren terug al een blog met een recept van een worstenbrood en een blog met een recept van een appelbol. Daarnaast zijn er gelukkig ook al wat glutenvrije alternatieven. Bijvoorbeeld: Traindevieworstenbroodje, Traindevie appelbollen, Ouni worstenbroodje, Brabantsche worstenbroodjes, Smederij worstenbroodjes en appelbollen, allerginto worstenbroodjes en appelbollen, Noas glutenfree, Of wil je zelf aan de slag? Probeer dan onze recepten.