Onlangs was het weer in het nieuws: Er zit te veel arsenicum (arseen) in babyproducten met rijst. Is het iets om ons zorgen over te maken? Kleine kinderen krijgen regelmatig producten op basis van rijst omdat het geen gluten bevat, denk maar aan rijstebloem of rijstvlokken om de pap in te dikken, een rijstkoekje tussendoor, … en peuters met een koemelk- en soja-allergie hebben als alternatief eventueel rijstdrink.
Arseen is een stof die een belangrijke rol speelt bij heel wat chemische reacties in het menselijk lichaam. Veel arseen heeft het lichaam niet nodig. Als je langdurig te veel arseen binnen krijgt, kan dat het risico op kanker verhogen (vooral huid-, long- en urineblaaskanker).
In Europa werd op 1 januari 2016 nieuwe maximumgehaltes voor arseen in rijst en bepaalde rijstproducten ingevoerd o.a. voor rijstwafels, rijstcrackers en rijst voor de productie van zuigelingen- en peutervoeding. België heeft sinds 2002 ook een nationaal gehalte voor totaal arseen in voedingssupplementen.
De helft van de babyvoeding met rijst in de EU bevat helaas nog altijd meer arseen dan toegelaten. Het gaat om kleine dosissen die via het grondwater in de rijstplant komt en via die weg in de voeding. Ze vormen blijkbaar nog altijd een gezondheidsrisico.
Andrew Meharg, hoogleraar plant- en bodemwetenschappen aan de Queen’s University in Belfast onderzocht met zijn team van het Instituut voor Globale Voedselveiligheid urinestalen van twee groepen baby’s. De ene groep kreeg borstvoeding, de andere gewone babyvoeding. Bij de tweede groep vonden ze hogere concentraties arsenicum, vooral bij de baby’s die voeding met rijst hadden gegeten. Dit onderzoek toont rechtstreeks aan dat baby’s worden blootgesteld aan te grote hoeveelheden arsenicum, ondanks de EU-regulering die dit gezondheidsrisico specifiek aanpakt. (1)
Volgens het Nederlands Voedingscentrum is het echter niet direct schadelijk voor de gezondheid als de hoeveelheid in een product iets boven de norm uitkomt, aangezien de normen voor deze hoeveelheden zo streng zijn. (2)
Hoe dan ook, baby’s zijn bijzonder kwetsbaar voor de schadelijke effecten van arsenicum. Het kan o.a. de gezonde ontwikkeling van de groei, het IQ en het immuunsysteem belemmeren. Kinderen tot vijf jaar zijn extra kwetsbaar omdat ze drie keer meer eten dan volwassenen in verhouding tot hun lichaamsgewicht. Dat betekent dat ze eigenlijk drie keer meer worden blootgesteld aan anorganisch arseen.
De UK Food Standards Agency raadt aan om geen rijstdrink te geven aan kinderen tot 4 à 5 jaar. The Swedish National Food Agency beveelt dranken op basis van rijst niet aan voor kinderen jonger dan 6 jaar. En in Denemarken raadt men kinderen af om rijstdrinks en rijstbiscuits te consumeren. (3)
Wij, de AllergieDiëtisten raden af om dagelijks rijstdrink te geven aan kinderen jonger dan 5 jaar. Welke melk/drink kan je dan best geven aan jonge kinderen met koemelkeiwitallergie? De keuze valt dan op calciumverrijkte sojadrink. En welke melk geef je dan aan een kindje als het een allergie heeft voor koemelk en soja? Dan valt de keuze op andere calciumverrijkte plantaardige drinks, uitgezonderd rijstdrink tot 5 jaar. Het aanbod is tegenwoordig groot: haverdrink, amandeldrink, speltdrink, … Deze bevatten wel weinig eiwitten. Indien het kindje daarnaast voldoende brood en dagelijks vlees/vis/ei of vleesvervanger eet, zal er gelukkig toch geen tekort aan eiwitten optreden omdat er voldoende andere bronnen zijn.
Wat kunnen wij zelf doen om veilig rijstproducten te eten?
- Gevarieerd eten! Bruine rijst en andere rijstproducten passen best in een gezonde voeding maar wissel voldoende af zodat je voorkomt dat je te veel arseen binnenkrijgt. Varieer met aardappelen, quinoa, pasta en andere granen.
- Rijstdrinks geven we best niet aan zuigelingen en jonge kinderen beneden 5 jaar.
- We geven onze baby ook best niet iedere dag een pap ingedikt met rijstebloem, we wisselen best af met een andere granenpap zoals een 5-granenpap of een papje ingedikt met johannesbroodpitmeel.
- We geven onze kinderen uit voorzorg ook best niet elke dag producten met rijst zoals rijstpudding en rijstwafels. Er zijn voldoende gezonde tussendoortjes om te variëren, denk aan groenten, fruit, yoghurt, soepstengels, …
- Arseen is wateroplosbaar. We spoelen best de rijst voor het koken en we koken hem best in een ruime hoeveelheid water.
Gezonde groeten,
Hilde Winters
bronnen:
- https://pure.qub.ac.uk/portal/files/129123061/Levels_of_infants_urinary_arsenic_metabolites_related_to_formula_feeding_and_weaning_with_rice_products_exceeding_the_EU_inorganic_arsenic_standard.pdf)
- http://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/veilig-eten-en-e-nummers/kan-ik-veilig-rijst-en-rijstwafels-aan-mijn-kind-geven.aspx)
- http://journals.lww.com/jpgn/Fulltext/2015/01000/Arsenic_in_Rice___A_Cause_for_Concern.28.aspx