In de dagdagelijkse praktijk begeleid ik heel wat fibromyalgiepatiënten. Vaak komen zij op consultaties omdat ze heel wat zijn aangekomen of omdat ze zich fitter willen voelen of omdat ze het gevoel hebben bepaalde voedingsmiddelen niet te verdragen. Sommigen zweren bij een glutenvrij dieet (niet-coeliakie-tarwe-overgevoeligheid), anderen blijken geen lactose, fructose, …. te verdragen.
Wat me ook opvalt is dat sommigen vrij actief zijn (zweren bij hun work-out 3x/week), anderen eerder inactief en niet zo makkelijk in beweging te krijgen zijn.
Als diëtist bekijk ik steeds elke cliënt apart en geef ik elke cliënt advies op maat. Bij het vermoeden van een intolerantie gaan we deze voedingsmiddelen niet zomaar uitsluiten. Ik start met een grondig vooronderzoek en afhankelijk van mijn diëtetische diagnose (moeilijk woord, maar niet meer dan wat ik uit het verhaal als diëtist afleid) ga ik voorstellen bepaalde voedingsmiddelen al dan niet even te bannen. Na 4 tot 6 weken gaan we deze dan opnieuw in voeren. Op deze manier kunnen we mogelijke intoleranties opsporen. Soms is het nodig vooraf eerst de dokter te contacteren, om bijvoorbeeld een aantal zaken eerst uit te sluiten of om bijkomend advies in te winnen.
Als diëtist vind ik het zelf belangrijk altijd kwaliteitsvol advies te geven. Om dit te kunnen, is het nodig op tijd en stond bijscholingen te volgen. Daarnaast moeten we ons eigen advies ook wel eens in vraag durven stellen. Sta ik elke keer opnieuw stil bij het feit of mijn antwoord wel wetenschappelijk ok is? Mag ik in het verhaal van mijn cliënt meestappen? Soms betrap ik mezelf er op dat ik al mee aan het zoeken bent naar mogelijke intoleranties, terwijl ik de voeding nog niet nagekeken heb op volwaardigheid en zit het probleem daar. Ja, onze job is toch wel complex en je moet elk puzzelstukje bespreken en vooral nog de ganse puzzel voor ogen blijven houden.
Gelukkig, hebben we goede hulpmiddelen. Zo is er de website van PEN nutrition (practice-based evidence in nutrition). Hier vinden wij, diëtisten, heel wat juiste informatie. Pen nutrition heeft eind januari een nieuwe stand van zaken vrijgegeven rond de laatste voedings- en bewegingsinzichten bij fibromyalgie (afgekort FM). Ik geef jullie graag een overzicht.
BEWEGEN
Voldoende bewezen:
- Cardiotraining op regelmatige basis helpt de klachten van FM verminderen.
- Cardiotraining (20 minuten of 2 x 15 minuten) 2 of 3 dagen per week, gedurende 12 weken verbetert het algemeen welbevinden en verbetert de fysieke conditie.
Beperkt bewezen:
- Krachttraining 2 tot 3 x / week (8 tot 12 herhalingen per oefening, gedurende 12 weken) vermindert de symptomen van FM en verbetert het algemeen welbevinden.
- Er is zeer beperkt bewijs dat stretching voordelen biedt.
- Uit één studie blijkt dat een combinatie van krachttraining en educatie beter scoort dan cardiotraining en stretching samen of dan cardiotraining en krachttraining apart.
- één studie onderzocht het effect van het aantal dagelijkse stappen en de gezondheidseffecten hiervan. Men vond een lineair verband tussen het aantal stappen en een betere gezondheid (en dit per 1000 stappen per dag).
- Twee kleine studies onderzochten het effect van zwemmen of aquagym en vonden een verbetering in pijnklachten en andere symptomen.
- 3 kleine studies suggereren dat bewegingsactiviteiten een invloed hebben op de ontstekingswaarden en op de stressmarkers. Meer onderzoek is echter nodig.
VOEDING
- Vitamine D
- De link tussen vitamine D en fibromyalgie is niet duidelijk. Extra vitamine D heeft geen effect op de pijn.
- Fibromyalgiepatiënten met een vitamine D tekort moeten wel vitamine D bijnemen en dit om het risico op osteoporose in te perken.
- Er is beperkt bewijs dat extra vitamine D bij vrouwen met fibromyalgie en met een vitamine D tekort minder pijn geeft en dat ze beter fysiek functioneren.
- Er is geen bewijs dat extra vitamine D een invloed heeft op depressie en fibromyalgie.
- Omega 3 vetzuren
- Er is onvoldoende bewijs dat omega 3 vetzuren een positief effect hebben.
- Vitamine B6
- Er is slechts één kleine studie beschikbaar die gekeken heeft naar het effect van vitamine B6 supplementatie (door injectie). Er zijn meerdere onderzoeken nodig vooraleer deze behandeling kan aanbevolen worden.
- Magnesium
- 3 kleine studies suggereren dat extra magnesium (300-600 mg per dag) de pijnklachten en de gevoeligheid van fibromyalgie beïnvloeden. Meer onderzoek is nodig vooraleer dit aanbevolen kan worden.
- Monosodiumglutamaat (MSG)
- Onvoldoende bewijs dat MSG weglaten effect heeft op de symptomen.
- Aspartaam
- Er is onvoldoende bewijs dat door aspartaam weg te laten de klachten van fibromyalgie verminderen.
- Vegan – vegetarisch – Mediterraans dieet
- Er is beperkt bewijs dat een voedingspatroon zoals veganistisch of mediterraans eten een effect heeft op de behandeling van fibromyalgie. Hoewel sommige onderzoeken een voordeel zien, is dit nog heel onduidelijk waardoor het momenteel onvoldoende bewezen is.
- Glutenvrij
- Eén kleine open studie toont aan dat fibromyalgiepatiënten gebaat kunnen zijn met een glutenvrij dieet. Dit was echter een onderzoek met patiënten die wisten dat ze glutengevoelig waren. Mogelijks zijn deze patiënten niet-coeliakie-gluten-gevoelig. Meer onderzoek is nodig om het effect bij fibromyalgiepatiënten na te gaan.
- Caffeïne
- Er is totaal geen bewijs dat caffeïne een invloed uitoefent.
ALTERNATIEVE THERAPIE
- Er is beperkt bewijs dat alternatieve therapie zoals relaxatie, homeopathie en hydrotherapie effectief kunnen zijn om de klachten te helpen controleren. Meer onderzoek is ook hier nodig zodat duidelijke richtlijnen kunnen opgesteld worden.
Misschien denk jij nu ‘wat heeft me dit nu bijgebracht?’? Wel, voor mezelf zijn dit toch weer belangrijke gegevens om mee in m’n achterhoofd te hebben wanneer de volgende fibropatiënt zich aanmeldt. Oh ja, misschien is dit nog een goede afsluiter. Bij mij in de praktijk is het de gewoonte dat ik de eerste consultatie nog geen uitgebreid advies meegeef. Waarom niet? Wel, elk puzzelstukje bevragen en dan al die puzzelstukjes in elkaar doen passen, dat is het werk van de diëtist en dit kunnen wij niet vooraf dus dat is de reden dat het uitgewerkte advies het 2de consult besproken wordt. Voilà, nu hebben jullie weer een kijkje achter de schermen bij de diëtist gehad.
Groetjes,
An