Mensen die een laag FODMAP-dieet volgen om hun darmklachten onder controle te krijgen mogen gluten eten. Het laag FODMAP-dieet is geen glutenvrij dieet. Toch merk ik in mijn praktijk dat er vaak verwarring is.
Gluten zijn eiwitten aanwezig in tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Gluten zijn helemaal niet toegelaten bij coeliakie (glutenintolerantie), ook geen klein beetje. Haver en boekweit zijn van nature glutenvrij maar vaak gecontamineerd (vervuild) met gluten. Vandaar dat mensen met coeliakie ook enkel haver en boekweit voorzien van het glutenvrije logo mogen gebruiken.
FODMAP-arm eten heeft echter niets met eiwitten te maken. FODMAP’s zijn koolhydraten die niet of slechts gedeeltelijk verteerd worden. Hierdoor gaan ze fermenteren (soort gisting) in de dikke darm. Dat kan dan klachten geven bij mensen met gevoelige darmen zoals buikpijn, opgeblazen gevoel, winderigheid, wisselend ontlastingspatroon …
De FODMAP’s die aanwezig zijn in tarwe en mogelijks bij gevoelige mensen klachten veroorzaken heten “fructanen”. Als we de granen nader bekijken, dan zijn fructanen vooral aanwezig in tarwe, rogge, gerst en kamut. Fructanen zijn beperkt terug te vinden in spelt en haver. Laag in fructanen zijn rijst, maïs, quinoa en boekweit. Zie je nu de link? Glutenbevattende granen zijn eveneens rijk aan fructanen en glutenvrije granen zijn ook arm aan of vrij van fructanen. Vandaar dat de producten voor het laag-FODMAPdieet vaak uit de “glutenvrije hoek” komen zoals knackebrood, koekjes en gebak. En vandaar dat wij in dit dieet regelmatig zeggen dat glutenvrije koekjes en brood OK zijn. Dat woord vind je terug op de verpakking en is ondertussen reeds een beetje ingeburgerd. Dat maakt het iets gemakkelijker. Maar als je in de winkel vraagt naar fructanen-arme koekjes … Ik vrees dat je dan zonder koekjes terug naar huis keert.
Dus als je FODMAP-arme graansoorten eet, eet je automatisch ook glutenarm. Bij coeliakie is het echter belangrijk om geen kruimel van glutenbevattende granen binnen te krijgen. Bij FODMAP is dat niet belangrijk. Je mag gerust kleine hoeveelheden van FODMAP-bevattende granen eten zoals bindmiddel in gerechten, sojasaus in de wok …
Let wel op! Als je het laag FODMAP-dieet volgt en glutenvrije producten wenst in te schakelen, controleer dan altijd de ingrediëntenlijst op andere FODMAP-bevattende ingrediënten zoals inuline, lupine, honing ….
Nog even alles op een rijtje en dan is hopelijk de “gluten-FODMAP-verwarring” een beetje opgeklaard!
Verklaring tabel
+ ++ bevat veel
+ bevat
– vrij van
graansoort |
gluten |
fructanen |
tarwe |
+++ |
+++ |
rogge |
+++ |
+++ |
gerst |
+++ |
+++ |
kamut |
+++ |
+++ |
spelt |
+++ |
++ |
haver |
+ |
+ |
boekweit |
+ |
– |
quinoa |
– |
– |
maïs |
– |
– |
rijst |
– |
– |
Groetjes
Hilde Winters