Dermatitis Herpetiformis (DH), ook gekend als “coeliakie van de huid” of de ziekte van Duhring, betekent letterlijk: huidontstekingen gelijkend op herpes. DH is een vorm van coeliakie die gekenmerkt wordt door sterk jeukende blaasjes op specifieke plaatsen op het lichaam. De kenmerkende plaatsen zijn de ellebogen, de behaarde hoofdhuid, de knieën, de strekzijde van de onderarmen, de billen, de onderrug en de bilspleet. De bultjes worden vaak snel opengekrabd zodat er meestal rode bultjes en krabwondjes zichtbaar zijn. DH is net zoals coeliakie een chronische ziekte maar met wisselende activiteit: acute periodes wisselen af met periodes van herstel. Niet alle mensen met DH hebben darmklachten en andersom hebben mensen met coeliakie slechts zelden DH.
Hoe vaak komt Dermatitis Herpetiformis voor?
De eerder zeldzame aandoening komt voornamelijk in het noordelijke deel van Europa voor (ongeveer 1 op 10.000 Noord-Europeanen). Bij mannen komt het twee keer zo vaak voor dan bij vrouwen. De gemiddelde leeftijd waarop de ziekte zich manifesteert, ligt tussen de 30-40 jaar. Slechts in heel zeldzame gevallen komt het voor op kinderleeftijd.
Hoe ontstaat Dermatitis Herpetiformis en wat zijn de symptomen?
De precieze oorzaak van DH is nog onbekend. Er is net zoals bij coeliakie een erfelijke aanleg waarbij de gluten uit de voeding het afweermechanisme van het lichaam activeren. Er worden afweerstoffen tegen gliadine (een stukje van gluten) gemaakt die schadelijk zijn voor de slijmvlieslaag in de dunne darm. Diezelfde afweerstoffen veroorzaken bij mensen met DH blaasjes in de huid. Als een persoon met coeliakie iets met gluten eet krijgt hij buikpijn en krampen en/of andere symptomen zoals vermoeidheid, verstopping, humeurig en groei achterstand bij kinderen. Bij mensen met DH vertonen slechts 10-25% van bovenstaande symptomen. Bij 60-70% is er ook aantasting van het darmslijmvlies terug te vinden. Waardoor gesteld kan worden dat mensen met DH coeliakie hebben met milde tot geen klachten maar met huidletstels.
Behandeling van Dermatitis Herpetiformis
Uit recent onderzoek is gebleken dat iedereen met DH baat heeft bij een strikt glutenvrij dieet. Het dieet geeft zowel een oplossing voor de symptomen (de jeukende blaasjes op de huid) en pakt de oorzaak van DH aan (de aantasting van het darmslijmvlies). Een strikte glutenvrije voeding vraagt wel een grote aanpassing in het eetpatroon, waardoor het moeilijk vol te houden is. Zeker als je niet onmiddellijk (buik)klachten ervaart bij een fout in het dieet. Het is daarom zeker een goed idee om de hulp van een diëtist in te schakelen. Die geeft advies over (smakelijke) vervangproducten, welke voedingsstoffen er vervangen moeten worden, volwaardige vervangproducten, kruisbesmetting “gevaren”, praktische tips op restaurant …
Sommige mensen met DH merken ook een toename van de huidklachten bij joodbevattende voedingsmiddelen. Ook hierbij kan een diëtist advies geven om deze voedingsmiddelen te vermijden/beperken.
Naast de levenslange voedingsaanpassing is er ook een medicamenteuze behandeling met het medicijn Dapson® mogelijk. Deze medicatie bestrijdt enkel de jeukende blaasjes en neemt de oorzaak van DH niet weg. In combinatie met een strikt glutenvrij dieet kan deze medicatie minimaal blijven of bij sommige mensen is medicatie dan niet nodig.
Diagnose van Dermatitis Herpetiformis
Begin niet op eigen initiatief aan een glutenvrij dieet als je een vermoeden hebt dat je DH hebt. Ga eerst bij de huisarts langs die in eerste instantie de klachten en de erfelijkheid in kaart brengt. Zo hebben familieleden van mensen met DH een sterk verhoogd risico op het ontwikkelen van DH maar ook op coeliakie. Eveneens kan de huisarts al een bloedonderzoek doen om antistoffen tegen gluten (anti-gliadine antistoffen) en bij darmklachten antistoffen (anti-endomysium, anti-transglutaminase en anti-reticuline) die gericht zijn tegen bepaalde weefsel in de darmen vast te stellen. Daarna word je doorverwezen naar een dermatoloog die een biopsie neemt van de aangetaste huid. In het biopt kunnen bepaalde antistoffen en cellen (IgA-afweerstoffen en neutrofiele granulocyten) worden waargenomen. Als er ook darmklachten zijn is een doorverwijzing naar een gastro-enteroloog nodig. Die zal een biopt nemen uit de dunne darm om na te gaan of er aantasting is van het darmslijmvlies. Deze antistoffen en aantastingen van de darmwand verdwijnen bij het volgen van een strikt glutenvrij dieet.
Bronnen:
Richtlijn coeliakie en Dermatitus Herpetiformis, https://richtlijnendatabase.nl/gerelateerde_documenten/f/12981/richtlijn_Coeliakie_definitief.pdf
https://www.huidarts.com/huidaandoeningen/dermatitis-herpetiformis-ziekte-van-duhring/