Er wordt de laatste tijd veel geschreven en gesproken over gluten, maar hoe zit dat nu? Het idee dat brood en gluten ongezond zouden zijn is overgewaaid uit de VS waar Davis met zijn boek ‘Broodbuik’ de start gaf aan de glutenvrije hype.

Hierdoor gaan steeds meer mensen gluten mijden, in Amerika zelfs 1 op 2.

Mensen met coeliakie MOETEN gluten mijden, altijd en overal, maar hoe zit dat nu met de rest van de bevolking?

Bewijs dat een glutenvrije voeding voor andere mensen gezond zou zijn ontbreekt.

Een glutenvrij dieet volgen zonder medische noodzaak en goede gespecialiseerde begeleiding kan juist schade opleveren omdat in glutenbevattende granen juist heel veel gezonde bouwstoffen en vezels zitten die belangrijk zijn voor het lichaam. Daarom enkele feiten en fabels rond gluten op een rijtje:

GLUTEN:

Feiten:

Gluten zitten van nature in tarwe, rogge, gerst, spelt en kamut. Haver is normaal glutenvrij, maar kan door kruisbesmetting gluten bevatten.
Gluten zitten in alle voedingsmiddelen die met tarwe, rogge, gerst, haver, mout en spelt zijn bereid (o.a. brood, pizza, pasta, koekjes, cake, taart, paneermeel en crackers).
Maar gluten komen ook voor in producten waar je het niet echt verwacht zoals soepen (bindmiddel, vermicelli), sauzen, sommige snoepjes, ijssoorten en bepaalde biersoorten.
Het is niet evident om dit allemaal zelf uit te zoeken. Een diëtist(e) kan je daarbij helpen.
Gluten zorgen ervoor dat brood luchtiger wordt.
Gluten fungeren als bindmiddel o.a. in bloem en als ‘plakmiddel’ in verwerkte producten zoals gebak, pizza, sauzen, snoep en soepen.
Veel producten die van nature gluten bevatten, zoals bepaalde broodsoorten, pasta’s, koekjes en gebak bevatten vaak veel calorieën. Dat is één van de redenen die mensen aanwenden om deze te mijden. Maar het zijn niet de gluten, maar vooral de aanwezigheid van suikers en vetten in deze producten die voor de calorieën zorgen. Glutenvrije koekjes bevatten dus evenveel calorieën dan glutenbevattende.
Een fabrikant moet de 14 verplichte allergenen, dus ook de glutenbevattende ingrediënten vermelden op de verpakking.

Fabels:

Gluten zijn slecht voor je gezondheid.
Gluten zijn dikmakers.

GLUTENVRIJ:

Feiten:

Granen die bruikbaar zijn in een glutenvrij dieet zijn amaranth, boekweit, cassave, gierst, glutenvrije haver, maïs ( ook maïzena en polenta), quinoa, sorghum, teff, tapioca.
Met de toegelaten bloemsoorten kan je zelf brood en patisserie bakken.
Maar ook het (gemodificeerd) zetmeel van deze gewassen is glutenvrij.
Op restaurant kan je best vooraf melden dat je glutenvrij moet eten.
De hype van glutenvrij maakt dat mensen die intolerant zijn voor gluten niet serieus genomen worden en soms in gevaar gebracht worden. Als restaurants die glutenvrije gerechten aanbieden, deze naast gerechten met gluten bereiden, kan dat gevaarlijk zijn, want voor een coeliakie-patiënt kan één kruimel al genoeg zijn om ontzettend ziek te worden.
In het begin was de antigluten-hype wel goed nieuws voor mensen met coeliakie. Er kwamen veel nieuwe glutenvrije producten op de markt en restaurants boden steeds vaker glutenvrije gerechten aan.
De hype blijkt tegenwoordig tot veel onbegrip te leiden, vooral omdat het onderscheid tussen glutenvrij en glutenarm in veel winkels en restaurants niet bekend is.

Fabels:

Speltbrood is een alternatief voor mensen die glutenvrij moeten eten. Spelt bevat ook gluten!
Je valt af van glutenvrije voeding. Mensen die glutenvrij eten zullen vaker groenten en fruit op het menu hebben staan en minder calorierijke snacks nuttigen, wat betekent dat ze minder calorieën binnen krijgen. Maar let op: de glutenvrije alternatieven kan je ook niet zonder nadenken gebruiken, deze bevatten ook (veel) calorieën, vetten en suikers en vaak minder vezels.
Glutenvrij eten is voor iedereen gezonder. Er is geen wetenschappelijk bewijs dat glutenvrij eten gezonder is. De meeste mensen kunnen prima gluten verdragen en hoeven dus niet glutenvrij te eten. Granen en vooral tarwe zijn een belangrijk onderdeel van ons dagelijks voedsel. Het zomaar weglaten van gluten en dus van granen is niet per definitie gezond, een glutenvrij dieet kan voor tekorten van onmisbare vitaminen, mineralen en vezels zorgen. Ga daarom te rade bij een gespecialiseerde allergiediëtiste.

COELIAKIE:

Coeliakie is geen hype

Feiten:

Coeliakie wordt ook glutenintolerantie genoemd.
Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam verkeerd op gluten reageert. Hierdoor wordt het darmslijmvlies beschadigd met als gevolg dat de voedingsstoffen niet meer goed kunnen worden opgenomen door het lichaam.
20 to 30% van de Belgen heeft een gen dat coeliakie kan veroorzaken.
Eén procent van de Westerse bevolking ontwikkelt coeliakie ook daadwerkelijk..
In België lijden naar schatting 55.000 mensen (1 op 200) aan coeliakie.
Slechts 5500 patiënten zijn gekend.
Eenmaal coeliakie, altijd coeliakie!
Als men de diagnose van coeliakie gekregen heeft, dient men levenslang een strikt glutenvrij dieet te volgen.
Sommigen hebben eerder vage of lichte klachten, of alleen afwijkingen op bloedonderzoek (ijzertekort, vitamine tekort, …), en de diagnose wordt daardoor niet (of laattijdig) gesteld.
Eenmaal een glutenvrij dieet een aantal weken gestart is, is het zeer moeilijk om coeliakie uit te sluiten, want eens je glutenvrij begint te eten, verdwijnen de antilichamen in je bloed en wordt de diagnose moeilijker.
Aan het begin was de antigluten-hype wel goed nieuws voor mensen met een glutenintolerantie (coeliakie). Er kwamen veel nieuwe glutenvrije producten op de markt en restaurants boden steeds vaker glutenvrije gerechten aan.

Fabels:

Je kunt er overheen groeien. Over coeliakie kun je niet heen groeien, het is een auto-immuunziekte. Eenmaal je coeliakie hebt, betekent dat levenslang glutenvrij eten.
Glutenintolerantie of coeliakie is een hype (glutenvrij eten daarentegen…).
Coeliakie is hetzelfde als glutenallergie. Glutenallergie bestaat niet, coeliakie is een auto-immuunziekte en geen allergie. Coeliakie wordt ook wel glutenintolerantie genoemd. Dit komt soms verwarrend over omdat mensen denken dat je bij een intolerantie wel een beetje kan verdragen, maar dit is bij glutenintolerantie niet zo. Een klein beetje gluten kan al voor heel veel last zorgen.

Ik hoop je hiermee wat meer wegwijs gemaakt te hebben in het ‘glutenverhaal’.

Kris