|
|
|
|
|
|
Inhoud nieuwsbrief oktober:
|
- Stress vermindering door mindfulness geeft verlichting van klachten bij prikkelbare darm syndroom
- 10-daagse van de geestelijke gezondheid
- Kan een laag FODMAP-dieet bij ouderen met PDS zinvol zijn?
- Recept: glutenvrije chocolade cookies
- Meer lezen?
|
|
|
Stress vermindering door mindfulness geeft verlichting van klachten bij prikkelbare darm syndroom
|
|
|
Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is een veel voorkomende en vaak langdurige chronische gastro-intestinale (GI) aandoening. Ze wordt gekenmerkt door buikpijn en ongemak in de buik en verandering van de stoelgang. PDS is een aandoening die vaak gepaard gaat met andere chronische pijnstoornissen (zoals hoofdpijn) en er overeenkomsten mee deelt zoals hoge gezondheidskosten en vermindering van de levenskwaliteit.
|
|
Hoewel er geen aantoonbare oorzaak is van de aandoening, veronderstelt onderzoek dat zowel PDS als chronische pijn het gevolg zijn van wederzijdse interactie tussen biologische, psychologische en sociale factoren. Meerdere psychologische en body-mind therapieën gericht op chronische pijn, waaronder cognitieve gedragstherapie, hypnose en mindfulness, geven eveneens een bewezen verbetering van klachten bij PDS.
|
|
Voor dit onderzoek volgden 68 deelnemers (53 vrouwen en 15 mannen) de therapie stressvermindering door mindfulness. Dit was een intensief programma van 8 weken. Ze leerden er om vooral te focussen op het huidige moment (bewustwording) zonder oordelend te zijn en met nieuwsgierigheid. Meer dan 71% van de deelnemers zag een vermindering van de GI-symptomen en een verhoging van de levenskwaliteit. Dit zowel bij mannen als bij vrouwen.
|
|
Het overheersende verband van het bewustwordingsaspect van mindfulness op zowel de verbetering van de GI-klachten als een verhoging van de levenskwaliteit bij PDS hangt samen met psychologische processen, zoals herinneren, nadenken, herkennen, actie voorbereiden ... De bewustwordingsschaal wordt beschouwd als een aspect van mindfulness dat focust op het vermogen om zich te concentreren op het huidige moment, niet bezig zijn met handelen op automatische piloot en het niet bezig zijn met zorgen over het verleden en de toekomst.
|
|
Angst, zorgen en schaamte over PDS-symptomen zijn kenmerkende psychologische problemen bij PDS en vormen belangrijke doelen bij psychologische interventies. Het ontwikkelen van de bewustwording van het huidige moment maakt het mogelijk om met de aangeleerde patronen te ervaren en gericht te reageren op wat nu aanwezig is in de plaats van automatische te reageren op gedachten, emoties en innerlijke gevoelens. Dit kan een gevoel van vertrouwen ontwikkelen dat men in het huidige moment kan blijven zonder onaangename prikkels waardoor de klachten afnemen. Dit vermogen kan ook dienen als een beschermingstechniek, kan zelfregulatie bevorderen en de neiging verminderen om te focussen op gedachten over de toekomst wat leidt tot zorgen. Deze bewustwordingsschaal van mindfulness is eveneens geassocieerd met een verminderde frequentie van obsessieve gedachten en meer verminderde pijninterferentie en depressieve symptomen bij chronische pijn.
|
|
De relatie van verandering door bewustwording en verbetering van de PDS-symptomen evenals het verminderen van angst en vermijdingsgedrag (het niet (durven) eten van bepaalde voedingsmiddelen) voor de buikklachten/-pijn ondersteunt het belang voor het verder ontwikkelen van mindfulness-therapieën die vooral inspelen op bewustwording. Deze resultaten kunnen bijdragen om de protocollen van mindfulness voor de behandeling van PDS verder te verfijnen.
|
|
|
|
10-daagse van de geestelijke gezondheid
Veerkracht, wat is dat?
|
|
Over veerkracht
Wat is veerkracht en waarom is het zo belangrijk?
Stress en tegenslag maken deel uit van het leven, maar kunnen je soms danig uit evenwicht brengen. Ieder van ons gaat er anders mee om. Hoe sterk jouw mentaal welbevinden te lijden heeft onder de druk, tegenslagen en veranderingen, hangt af van hoe veerkrachtig je op dat moment bent.
Mensen met een sterke veerkracht laten zich niet snel van de wijs brengen: zij kunnen hun balans goed bewaren. Je kunt zeggen dat veerkracht het vermogen is om terug te veren na tegenslagen en je aan te passen aan stress of aan (ingrijpende) negatieve veranderingen. Veerkracht gaat over flexibel omgaan met moeilijke momenten. Lees hier meer over hoe veerkracht precies werkt.
|
Goed nieuws: veerkracht kan je trainen!
Maar, veerkrachtig zijn is niet een kwestie van alleen maar ‘je best doen’. En veerkracht is ook geen persoonlijkheidskenmerk. Je wordt dus niet geboren als super-veerkrachtig! Het is een samenspel van factoren: een deel van ieders veerkracht wordt weliswaar bepaald door de biologie en is dus genetisch. Maar even belangrijk zijn je ervaringen doorheen je levensloop. Die bepalen ook voor een stuk hoe je in het leven staat. De wisselwerking tussen verschillende factoren kan ervoor zorgen dat ‘terugveren’ na een tegenslag soms (tijdelijk) niet meer lukt.
Maar er is ook goed nieuws: je kan je veerkracht voor een stuk zelf versterken, net zoals je een spier traint. Belangrijk hierbij is dat je probeert te achterhalen wat voor jou het best werkt –want iedereen is uniek- en dat doe je het liefst op momenten dat er niet te veel tegelijkertijd op je afkomt. Nood aan inspiratie? Geluksdriehoek.be is een online platform waarop je een brede waaier aan tools vindt. Grasduin in de informatie over veerkracht en andere thema’s en laat je inspireren door de verhalen van anderen of probeer zelf uit wat jou kan helpen om je (nog) beter in je vel te laten voelen en veerkrachtig te zijn!
|
Anderen zijn belangrijk voor onze eigen veerkracht…
Je veerkracht versterken: dat heb je dus voor een deel zelf in handen. Tegelijkertijd spelen de mensen rondom je een grote rol. Er gewoon mogen zijn en er door anderen gewaardeerd worden. Beseffen dat er ook andere mensen zijn die met gelijkaardige dingen worstelen of gelijkaardige dingen meemaken, of horen van iemand dat er een weg terug is en dat herstel mogelijk is. We hebben allemaal nood aan verbondenheid en erkenning. En zeker op moeilijke momenten is verbondenheid met de mensen rondom ons extra krachtig.
Bij iemand terecht kunnen waar je op verhaal kunt komen wanneer het minder gaat kan een groot verschil maken. Durf dus hulp vragen wanneer het nodig is: het is geen uiting van kwetsbaarheid, maar een uiting van veerkracht!
|
…net zoals wij zelf belangrijk zijn voor de veerkracht van anderen
Omgekeerd geldt: sta open voor signalen van anderen. Weet dat je heel wat voor anderen kan betekenen. Door aandachtig te luisteren bijvoorbeeld, zonder te oordelen. En open te praten over je eigen moeilijkheden en de manier waarop je ermee omgaat. Je oprechte betrokkenheid kan wonderen doen voor de veerkracht van anderen. En je houdt er zelf ook nog eens een goed gevoel aan over!
Veerkrachtig zijn en blijven, dat betekent dus verschillende hulpbronnen ontwikkelen en zoeken, zowel individueel als in je omgeving. Op die manier kan je de juiste competenties inzetten wanneer nodig, afhankelijk van de situatie.
Veerkrachtig zijn is eigenlijk altijd een verhaal van samen veerkrachtig zijn.
|
Bron: website samenveerkrachtig.be
|
|
|
|
Kan een laag FODMAP-dieet bij ouderen met PDS zinvol zijn?
|
|
|
|
|
Eigenlijk werd dit nog niet uitgebreid onderzocht. Meestal worden voor het onderzoek in verband met het laag FODMAP-dieet mensen tot de leeftijd van 65-70 jaar opgenomen in de testpopulatie. De belangrijkste reden hiervoor is dat ouderen vaker meerdere aandoeningen hebben, en dat het dan moeilijk wordt om uitspraken te doen over datgene wat men specifiek wil onderzoeken.
|
|
Recent heeft een team onderzoekers in Nieuw-Zeeland de effecten van het laag FODMAP-dieet onderzocht bij 20 ouderen (>65 jaar) in een rust- en verzorgingstehuis (RVT) met chronische diarree. Na het volgen van een dieet dat verminderd was in FODMAP’s gedurende 6 weken, werd er een duidelijk verbetering gezien in hun klachten van het prikkelbaredarmsyndroom.
|
De onderzoekers screenden de inname voor en tijdens het dieet en er werden geen significante verschillen gevonden in de nutrititionele samenstelling van beide situaties. Het is nog maar een kleinschalig onderzoek, maar het geeft wel aan dat het zinvol kan zijn om een laag FODMAP-dieet te overwegen bij ouderen met PDS en aanhoudende klachten.
|
|
Maag-darm klachten bij ouderen
|
|
Het voorkomen van PDS is vaak hoger bij jonge vrouwen, nochtans wordt er een toename van klachten gezien bij stijgende leeftijd. Een veranderend stoelgangspatroon waaronder chronische diarree, incontinentie en constipatie werd gemeld bij ouderen, hetgeen hun levenskwaliteit serieus kan beïnvloeden. Sommige klachten en symptomen van PDS kunnen overlappen met andere aandoeningen (denk hierbij aan darmkanker, ziekte van Crohn, colitis ulcerosa …), waardoor bij ouderen een correcte diagnose belangrijk is.
|
Er zijn ook een aantal leeftijdsgerelateerde fysiologische veranderingen dewelke deze symptomen kunnen verklaren zoals bijv. een verminderde functie van het rectum. Ouderen kunnen ook veel minder drang ervaren om stoelgang te maken wat kan leiden tot incontinentie. Het innemen van meerdere medicijnen kan ook gastro-intestinale symptomen veroorzaken.
|
|
Wanneer er toch vermoeden is van PDS bij de oudere populatie is het belangrijk om er rekening mee te houden dat het risico op ondervoeding sterk toeneemt bij ouderen, en nog groter is bij ouderen die verblijven in bijv. een RVT.
|
Om die reden is het belangrijk dat wanneer een laag FODMAP-dieet dient opgestart te worden, de begeleiding gebeurt door een ervaren diëtist. Enerzijds om de oudere van voldoende energie en voedingsstoffen te voorzien, anderzijds worden er ook betere resultaten gezien indien het laag FODMAP-dieet begeleid wordt door een diëtist. De effectiviteit werd niet onderzocht bij ouderen, maar er is een sterk vermoeden dat ook bij ouderen het succes groter is wanneer een diëtist betrokken is.
|
|
Aangezien er weinig bewijs is dat een laag FODMAP-dieet geschikt is voor de oudere populatie, lijkt het nuttig om de ‘voorzichtige’ aanpak, een laag FODMAP light-versie, toe te passen bij ouderen met PDS en klachten.
|
|
In plaats van een strikte eliminatie (en een 3-stappen aanpak) kan het al zinvol zijn om simpelweg specifieke voedingsmiddelen hoog in FODMAP’s uit het eetpatroon te weren, zoals melk en andere lactoserijke voedingsmiddelen, ui, look, champignons en peulvruchten …
|
Op deze manier wordt het dieet makkelijker om toe te passen en is er een lager risico op ondervoeding.
|
|
Er werd weinig wetenschappelijk onderzoek verricht i.v.m. het laag FODMAP-dieet bij ouderen. Er is echter wel nood aan verder onderzoek bij de oudere populatie omdat de klachten die ze ervaren i.k.v. PDS mogelijks sterk verminderd kunnen worden door een laag FODMAP-dieet.
|
|
Een diagnose van PDS door de huisarts of maag-darmspecialist is zeker een voorwaarde, alsook de begeleiding door een FODMAP-gespecialiseerde diëtist om een laag FODMAP-dieet te starten bij ouderen.
|
Een light-versie moet overwogen worden om zo weinig mogelijk dieetrestricties op te leggen.
|
|
Bron: Monash University FODMAP
|
|
|
|
Glutenvrije en fodmaparme chocolade cookies
|
|
- 100 g sojamargarine om te bakken
- 80 g rietsuiker
- 60 g ahornsiroop
- 1 ei
- 1 theelepel vanille-extract
- 220 g zelfrijzende glutenvrije bloem
- Snufje zout
- 100 g chocoladedruppels puur
- Doe de sojabakboter, de rietsuiker en de ahornsiroop in een kom en mix tot een romig geheel.
- Voeg het ei en het vanille-extract toe en mix tot een glad mengsel.
- Voeg de bloem en het zout toe, mix dit voorzichtig.
- Kneed de chocoladedruppels door het deeg en voeg wat bloem toe als het deeg te veel kleeft.
- Laat het deeg 3 à 6 uur rusten in de koelkast en verdeel het daarna in 12 gelijke stukken.
- Draai balletjes van de stukjes deeg, duw ze plat maar leg ze niet te dicht bij elkaar op de bakplaat.
- Bak in een voorverwarmde oven van 170 °C in ongeveer 25 minuten goudbruin. De koekjes zijn na het bakken nog een beetje zacht, laat ze even op de bakplaat afkoelen en leg ze daarna op een rooster waar ze volledig af kunnen koelen.
|
|
|
|
|
|
|
|
Meer lezen?
|
|
|
AllergieDietisten.com is een samenwerking tussen 5 zelfstandige diëtisten. We verwerken je gegevens met zorg en delen deze nooit met derden. Je kan onze privacyverklaring hier nalezen.
|
|
|
|
|
